Ақыл мен парасат, даналық пен өнеге жылдар жылжи бойға жиналып, ақтарып кеп қалсаң қазына іспетті шашылып түседі. Бұл қария деген қазынаның бойынан табылатын қасиеттер. Осы себепті «Қариясы бар ел қазынасы бар ел» деп халқымыз тәмсіл қалдырған-ды. Берекеміз бен ынытымағымыздың негізі, тірлігіміздің тірегі қариялардың орны кез келген қоғам үшін маңызды. 22 Наурыз мерекесіне орай дәл осындай ауданымыздың қариясы, «Алтын адам» әжелер ансамблінің мүшесі, анамыз Ұлжан Жолановамен сұхбат құрған едік.
– Апа, кеңестік империяның көзін көрдіңіз. Өзіңіз жайлы және сол кездегі қазақ халқының дәстүрі мен салты жайлы айтып өтсеңіз.
– Кеңестік кезең. Ауданда жалғыз қазақ тілінде білім беретін В.Молотов атындағы мектеп-интернат бар. Онда шаруа балалары оқытылатын. Осы мектепте білімнің қайнар бұлағынан сусындап, Ұлы Отан соғысының батыры Рақымжан Тоқатаевтың көзін көріп, одан сабақ алдық. Ол сынып жетекшісі болды. 1955 жылы Рақымжан Тоқатаевтың арқасында 32 оқушы мектепті үздік бітіріп, жоғарғы оқу орнына түстік.
Оны бітіріп келіп, сол кездегі Есік көмекші мектеп-интернатында мұғалім болдым. Кейіннен оған Алханбек Мәлкеев есімі берілді. «Оқу ісінің үздігі» мәртебесін алдым. Отбасын құрып дүниеге төрт ұл әкелдім. Ол кезде салт-сана, әдет-ғұрып басқа болатын. Кеңестік империяның қол астындағы кезең салт-дәстүріміздің жаңғыруына мүмкіндік берген жоқ. Тіпті тіліміз де жоғалудың аз-ақ алдында тұрды. Ол кезде орыс тілін білмей талай мәрте өз басым қиналғаным бар.
– Ал бүгінгі дәстүрге деген халқымыздың көзқарасы қалай сіздіңше?
– Аллаға шүкір, Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласы жанданған дәстүрімізді халықты өзін-өзі тануы мақсатында бұдан да әрі жаңғыртуға бағытталған бастама болып отыр. Есімде Есік қаласының базары орналасқан жерде жастар алаңы болатын. Сол жастар алаңында 1989 жылы алғаш рет наурыз мерекесін халық болып тойлаған болатынбыз. Есік көмекші мектеп-интернатындағы қазақтар біріміз ұршық иіріп, біріміз келі түйіп, Қыдыр ата болып киініп, жалпы дәстүрімізді дәріптеп алғаш рет көрініс көрсеттік. Міне, сөйтіп құрдымға кете жаздаған халық санасы қайта жаңғырып бүгінгі күнге жетті. Ал бүгінгі дәстүрге деген көзқарас менің көңілімінен шығады. Мен «Алтын адам» әжелер ансамблінің мүшесімін. Оның құрылуына себепші болған да мен десем артық айтқандық емес. Тіл мен дәстүр, салт-санамыздың жоғалып кету қаупі туындаған кеңестік кезеңде бастама көтеріп, дәстүрді жаңғырту мақсатында құрылған ансамбль күні бүгінге дейін 26 жыл болды дәстүрлі әндерімізді шырқап, ел ішінде дәріптеп жүр. Осы ретте өз атымнан және «Алтын адам» әжелер ансамблінің атынан айта кетейін, Наурыз меркесі баршамызға құтты болсын! Жыл басы қуаныш, береке, ынтымақ алып келсін. Біз ашаршылықты да көрдік, атылдық та, Ұлы Отан соғысын да өткердік, одан бұрын жоңғар шауып «Ақтабан, шұбырынды, Алқакөл сұламаны» көрдік. Халқымның өткеніне қарап, өткерген қиыншылықтарын көрсем осыншама нәубетті көріп аман қалғанына таң қалатыным бар. Демек, ел шебіне енген «коронавирус» індеті де қазақ халқы үшін қауіпті емес. Біздің жан-дүниеміз мықты. Сондықтан сабыр етіп бұл қиындықты да қиналмай өткеретінімзге сенімім мол.
Әділет САРЫБАЙ