Баянғали Әлімжанов айтыс ақыны, жыршы, манасшы, жазушылығымен қатар тапқыр сөздерімен, әдемі әзіл-қалжыңдарымен, орынды, орынсыз қойылған сұрақтарға, күнделікті өмірде болып жататын ойқыл-тойқыл оқиғаларға байланысты астарлы шумақтарымен танымал. Төменде «Деген екен» деген атпен жарияланған осындай өткір сөз, әзіл қалжыңдар жинағынан бірнеше үзінділер жариялап отырмыз.

Бір жолы Баянғалиға сатирик ақын Көпен Әмірбековтың немере туысы әрі құрдасы, фототілші Берсінбек Сәрсенов: «Көпенді сабап берсең, бір коньяк қоямын», – депті.

Баянғали: «Көпен екі коньяк қойса қайтем?» – деген екен.

***

Аудандық «Қазақ тілі» қоғамының Болат Бекенов бастаған қызметкерлері бір жағы творчестволық кеш өткізу, бір жағы «Казақ тілі» қоғамына қаржы жинау мақсатымен XXIII партсъезд атындағы совхоз орталығы Баймырзаға Баянғалиды алып барады. Біраз әңгіме, өлең айтылып, кеш аяқтала бергенде, ақын былай депті:

Ағайын, ажарыңды көріп тұрмыз,

Бар ғой деп азаматтар сеніп тұрмыз,

«Казақ тілі» қоғамына ақша сұрап,

Алдыңа төрт қайыршы келіп тұрмыз!

Ағамыз Болат деген бас қайыршы,

Қасында Төлеу деген жас қайыршы,

Бүгінгі «Қазақ тілі» қоғамдары

Өмірі тоймайтұғын аш қайыршы,

Көп шаруа болмай тұр ғой ойдағыдай,

Жүрміз-ау жол іздеумен толғанып-ай,

«Қазақ тілі» қоғамдарын өз жерінде

Дариға-ай, қайыршы ғып қойғанын-ай!

Бұл сөзге әрі күліп, әрі күрсінген совхоз директоры Есімбек Махметов, селолық совет төрағасы Амандық Ахметов, бас зоотехник Кеңес Мұқатов ақылдасып келіп, «Қазақ тілі» қоғамына бес мың сом ақша аударыпты. Сонда Баянғали:

Совхоздың директоры Махметов,

Селсебет төрағасы Ахметов,

Аудандық «Қазақ тілі» қоғамына

Аударды бес мың теңге рақым етіп! – деген екен.

***

«Жұлдыз» журналына Баян-ғалидың «Қиқыматтың қиссасы» атты повесі шыққанда журналист Кәрібай Мұсырманов ақынның үйіне телефон соғып, құттықтапты. Ол кезде Баянғали «Көкшетау правдасы» газетінің меншікті тілшісі, ал Кәрібай газеттің ауыл шаруашылығы бөлімінің меңгерушісі болса керек. Тағы да жұмыс бабымен мазалап, мақала сұрайды-ау деген інісінің жүрек жарды жылы сөздеріне разы боп кеткен ақын:

Айналдым, Кәрібайым Мұсырманов,

Бұл дағы достық қолды ұсынғандық,

Келгелі Көкшетауға Алматыдан

Көрдім-ау сенен тұңғыш мұсылмандық ! – деген екен.

***

Арықбалық ауданында Жұмағали Саинның 80 жылдығы болады. Ауатком төрағасы М.Шәйкенов ұзын бойлы, ірі денелі адам болса керек.

Бұл аудан кәдімгі Арықбалық екен,

Қонақжай, өзі еңбекқор халық екен,

Ауданы арық балық болғанымен

Бастығы кит секілді алып екен!- депті Баянғали.

***

– Самайды аққа берейін дегенсің бе? – депті бір күні әкімнің орынбасары Сансызбай Балтабеков. Өзі елуге келсе де, шашында бір тал ақ жоқ екен.

– Біз ептеп мимен жұмыс істейміз ғой, – деген екен Баянғали.

***

Бір жолы бастықтардың бірі Баянғалиға: «Сен бірінші орынға ат мініп, кілем алып жүрсің, баитын болдың ғой!» – депті. Сонда Баянғали: «Үкіметті жегендей болмайды екен» – депті. Тағы бір бастық: «Осы сен бір жерге барасың да , бір-екі ауыз өлең айтып, ат мініп, дүние алып келесің. Елден алып жатсың, алып жатсың...» – депті Баянғалиға. «Иә, аға, екеуміз де халықтан аламыз. Бірақ мен жырлап аламын, сіз ұрлап аласыз!» – депті сонда ақын.

***

Бір күні Баянғалидың машинасына мінген бір тәжірибелі шопырлар: «Мынадай бұрылыста қайтесің? Мынадай қиылыста мына жағыңнан машиналар келіп қалса қайтесің? Қай жерде кім бірінші өтуі керек?» – деп сұрай беріпті. Сонда Баянғали: «Мен өзі кішіпейіл адаммын, ешкіммен таласпай, тоқтаймын да, бәрін өткізіп жіберемін. Олар кеткесін жол өзіме қалады ғой! – деген екен.

***

Баянғалиды біреумен шатастырған бір бастық: «Әлгі балық аулаудың рұқсат қағазын қашан әпересің?» – депті. «Мен балықтың емес, халықтың адамымын» – депті сонда ақын.

***

Мағжан Жұмабаевтың 100 жылдық тойында (Солтүстік Казақстан облысы, 1993 ж.) өткен айтысқа Көкшетау облыстық әкімшілігі ресми түрде бір жас ақынды апарыпты. Ұлы ақынның «Батыр Баян» поэмасын алаш арыстары ақталмай тұрған кезде, 1975 жылдан бері ел арасында жырлап келе жатқан Баянғалидың бұл тойдан шет қалғанына қандары қызған Көкшетаудың мәдениет саласындағы қыздары Күміс Біләлова мен Мағрипа Әбілқасова Қызылжардағы мәдениет қызметкерлері Роза Шоланова мен Сұлушаш Темірғалиқызына хабарласады. Өңкей қыздар өзара келісіп, Баянғалиды ақындардың тізіміне ақырын ғана жазып жібереді. Кызық болғанда, қосалқы құрамда барған Баянғали айтыста жеңімпаз атанып, бас бәйгеге ие болып, Көкшетауға Мағжан атасының қаракер тұлпарын мініп келеді. Қыздарға риза болған ақын былай деп өлең шығарьпты:

Мағрипа мен Күмісім,

Роза менен Сұлушаш,

Қызмет қылып жыр үшін,

Үндемей-ақ бітірді

Әкімдердің жұмысын!